Mentaliseren als 'veilige basis' voor emotionele verbinding (FORTIOR)

Mentaliseren

Došen (2014): “In de praktijk met mensen met een verstandelijke beperking wordt het mentalisatieconcept nog weinig toegepast. Zonder twijfel zou de behandeling gebaseerd op dit concept ook bij deze populatie goed van pas kunnen komen.”

Begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking (en complexe problematiek) komen regelmatig voor hete vuren en diverse uitdagingen te staan. Volgens Erik De Belie is het belangrijk dat begeleiders deze uitdagingen ernstig nemen en aanvoelen welke intense stress en emoties ze oproepen. Dit doe je niet door emoties en stress weg te drukken, maar door ze te ervaren en te reguleren waardoor er ademruimte ontstaat om verder te mentaliseren. Mentaliseren, of emotioneel begrijpen, start met  het indrukken van de pauzeknop en jezelf de ruimte gunnen om in het kader van ‘helpende beeldvorming’ stil te staan bij de betekenis van het gedrag van cliënten. Hierbij kan je gebruik maken van je eigen diagnostische kaders of methodieken en het ontwikkelingsdynamisch model.

Het is ook cruciaal dat je evenzeer aandacht heb voor je eigen gevoelens en gedachten die in het contact met deze cliënten opgeroepen worden, aangezien de zelfbeleving een grote invloed uitoefent op de manier waarop je emotioneel beschikbaar bent in de relatie met één of meerdere cliënten. Emotionele beschikbaarheid houdt in dat je op een milde manier aandacht hebt voor het combineren van sensitief aanvoelen met het bieden van structuur (houvast en ‘helpende grenzen) en het scheppen van ruimte voor de veerkracht van cliënten. Aangezien dit niet zo eenvoudig is, schenken we ook aandacht aan wat een begeleider nodig heeft om zich emotioneel beschikbaar af te stemmen.