Basis- en vervolgcursus Schematherapie

Schematherapie is een gespecialiseerde vorm van cognitieve therapie waarin methoden en technieken uit interpersoonlijke-, experiëntiële- en psychodynamische therapie geïntegreerd zijn. Deze cursus schematherapie bestaat uit een basis- en een vervolgdeel.

Let op: Er zijn toelatingseisen voor deze opleiding, zie de informatie onder het kopje doelgroep. Mocht je vragen hebben, of twijfelen of je voldoet aan te toelatingseisen, neem dan voordat je je inschrijft, contact met ons op.

Inhoud
Het uitgangspunt bij schematherapie is dat bepaalde (vroege) leerervaringen in samenhang met specifiek temperament hebben geleid tot het ontstaan van disfunctionele schema’s (valkuilen) en modi, die belangrijk zijn bij het ontwikkelen van  persoonlijkheidsstoornissen en hardnekkige stemmings- en angststoornissen. Opsporing, beïnvloeding en verandering van deze schema’s en modi is het doel van de behandeling. De cursus start met een korte inleiding in de schema therapie en gaat vervolgens specifieker in op het modusmodel. De cursus richt zich op het leren behandelen van patiënten met persoonlijkheidsstoornissen of klachten van hardnekkige angst- en stemmingsstoornissen waarvoor As I behandeling onvoldoende heeft geholpen. 

In de cursus wordt het volgende behandeld: het theoriemodel schematherapie (schema- en modimodel, basisbehoeften), wetenschappelijk onderzoek en toepassingen, de randvoorwaarden voor het opzetten en uitvoeren van een schematherapie en de fasen binnen het schematherapie model, houding en interventies van de therapeut. Alsmede het diagnostisch model, w.o. indicatiestelling en diagnostiek middels intakegesprek, afname vragenlijsten en diagnostische gebruik van technieken als neerwaartse pijl en imaginaties, waarbij de cursisten oefenen in het maken van de stappen van de casusconceptualisatie. 

Er wordt aandacht besteed aan de motivatie van de patiënt voor deelname aan therapie en bespreekbaar maken van valkuilen van patiënt in de therapie. De cursist doet schema-CGT-technieken op (zoals informatie verzamelen, voor- en nadelen-analyse, schemadagboek, taartdiagram, meerdimensionaal evalueren en de rechtbanktechniek) en schema-experiëntiële- technieken (zoals imaginaties, meerstoelentechniek en historisch rollenspel). Er is veel aandacht voor de therapeutische relatie door middel van het verdieping modimodel bij BPS en NPS, keuze van interventies en therapeutische relatie, en verdieping modimodel bij cluster C problematiek, keuze van interventies en therapeutische relatie. Daarnaast komt schemagroepstherapie aan bod, met aandacht voor SGT met CGT technieken (kortdurende schemagroepstherapie  van Vreeswijk en Broersen) en met aandacht voor de schemagroepstherapie van Farrel en Shaw, en wordt de planning van schematherapie (opbouw, tussentijds evalueren en afsluiten SFT) uitgelicht. 

Doelstelling
Na afloop van de cursus: 

  • zijn deelnemers in staat een goede inschatting te maken wie wel/niet in aanmerking komt voor schematherapie;  
  • zijn deelnemers in staat een op schematherapie afgestemde casusconceptualisatie te maken (ingevuld formulier en grafische weergave modimodel);  
  • beschikken deelnemers over kennis en vaardigheden m.b.t. specifieke behandelingstechnieken passend binnen schematherapie;  
  • zijn deelnemers in staat de therapeutische relatie te hanteren zoals deze in schematherapie bedoeld is;  
  • zijn deelnemers in staat de schematherapeutische interventies toe te passen in individuele en groepsschematherapieën  

Werkwijze
Elke bijeenkomst start met een inleiding door de docent. Door middel van live- en videodemonstraties ziet de cursist hoe de interventies moeten worden toegepast. Er wordt tevens veel praktisch geoefend in zowel rollenspelen als plenair als in 2/3-tallen. Docenten én cursisten brengen casuïstiek in. De cursisten werken in de oefeningen tevens met eigen schema’s en modi, zodat de inzichten in de werking van eigen schema’s toenemen t.b.v. de therapeutische werkrelatie. Het huiswerk bestaat uit literatuurstudie en praktische opdrachten. De praktische opdrachten betreffen het oefenen met de in de les geleerde interventies en het voorbereiden van casuïstiek.   

Wijze van toetsing
Er zullen twee toetsen plaatsvinden: 

Toets 1 (na 4 bijeenkomsten in leveren)

  1. Een casusconceptualisatie (formulier en grafisch model).
  2. Een beschrijving van therapievoorspellers op basis van de scores uit de schemavragenlijsten (van patiënt en therapeut) en op basis van de FA en BA van de therapeutische relatie. 
  3. Een kort verslag van een imaginatieoefening met een cliënt. 

Toets 2 (8e bijeenkomst)
Elke cursist demonstreert opgedane vaardigheden aan de hand van een rollenspel. Dit kan live getoond worden tijdens de laatste bijeenkomst of ingeleverd bij de docent na de cursus. Ter voorbereiding maakt de cursist een korte casusconceptualisatie van een cliënt waarmee zij/hij de vaardigheid wil oefenen.


DagDatumTijden
122 september 20239:30 - 16:45
213 oktober 20239:30 - 16:45
317 november 20239:30 - 16:45
415 december 20239:30 - 16:45
5 2 februari 20249:30 - 16:45
6 1 maart 20249:30 - 16:45
729 maart 20249:30 - 16:45
826 april 20249:30 - 16:45

VGCt

geldig van 23 sep 2022—22 sep 2025
Vervolgcursus50Toegekend

Vereniging voor Schematherapie

geldig van 21 apr 2021— 1 okt 2023
Basiscursus schematherapie25Toegekend
Vervolgcursus schematherapie25Toegekend

FGzPt

geldig van 3 sep 2021— 2 sep 2024
Basis- en vervolgcursus58Toegekend

EMDR

geldig van 10 mei 2022— 9 mei 2025
Nascholing breed20Toegekend

Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie

geldig van 10 mei 2022—29 sep 2023
Nascholing psychiatrie50Toegekend

Tot de cursus kunnen worden toegelaten cursisten die beschikken over een voltooide academische masteropleiding (voorheen doctoraal), aangevuld met één van de volgende kwalificaties:

a. BIG-registratie als gz-psycholoog, psychotherapeut, klinisch psycholoog of psychiater, dan wel in opleiding zijnde daartoe;
b. Gewoon lidmaatschap van een specialistische psychotherapievereniging, dan wel in opleiding zijnde daartoe. Specialistische psychotherapieverenigingen zijn: VGCt, VEN, NVRG, NVPP, NVGP, NPaV, VKJP en VPeP.
c. Orthopedagoog-generalist of kinder- en jeugdpsycholoog NIP/SKJ, dan wel in opleiding zijnde daartoe; d. Gewoon lidmaatschap van een Vlaamse psychotherapievereniging waarvan het gewoon lidmaatschap automatisch recht geeft op het gewoon lidmaatschap van een specialistische psychotherapievereniging, dan wel in opleiding zijnde daarvoor;
e. Registratie als vaktherapeut in het Register Vaktherapeutische Beroepen.

Per cursusgroep mag een beperkt aantal overige masterpsychologen (niet in opleiding tot gz-psycholoog of psychotherapeut) deelnemen. Voorwaarden daarvoor zijn dat:
a. zij in hun werksituatie samenwerken met BIG-geregistreerde schematherapeuten, die als senior of supervisor zijn ingeschreven in het Register schematherapeut
b. supervisie en intervisie georganiseerd zijn;
c. zij wat betreft klinische vaardigheden een niveau hebben in het werken met persoonlijkheidsstoornissen en ernstige As I stoornissen, dat voldoende is om de cursus met succes te kunnen volgen.

De hoofddocent beoordeelt vóór de cursus of de masterpsycholoog voldoet aan deze voorwaarden.

Els Loeb

Els Loeb

Els Loeb, klinisch psycholoog/psychotherapeut, is een enthousiaste docente. Zij heeft ruime ervaring met het geven van basis- en vervolgcursussen Schematherapie. Haar spreekt de schematherapie aan omdat het een methode is die cliënten en hulpverleners veel handvatten biedt in het doorgronden en veranderen van hardnekkige problematiek. Els was in het begin van haar carrière muziektherapeut, het belang van ervaringsgericht werken heeft zij in die jaren ervaren. In de schematherapie komen voor haar de verschillende psychotherapeutische technieken in combinatie met ervaringsgericht werken weer bij elkaar. 

De centraal staande relatietechniek limited reparenting biedt veel ruimte om met de cliënt samen de vaak ingewikkelde interacties in de werkrelatie te gaan begrijpen en verbeteren. Dat dit ook leuk kan zijn leer je in deze cursus.

Cursisten geven als feedback dat Els een veilige sfeer weet te creëren waarbinnen de cursisten de ruimte ervaren om met elkaar te oefenen en zich de technieken eigen kunnen maken; het ontwikkelen van je eigen stijl, terwijl je de techniek methodisch goed toepast. Els besteedt in de basiscursus veel aandacht aan het opstellen van een casusconceptualisatie, de onderlegger voor je behandeling. Tijdens iedere bijeenkomst in de basis- en vervolgcursus komen de experiëntiële technieken, zoals meerstoelentechniek en imaginatie, aan bod. Zij kiest voor het verdelen van de bijeenkomsten over een langere periode, zodat jij in staat gesteld wordt ervaringen op te doen. Vaardigheden ontwikkel je door te doen en te herhalen en daar is tijd voor nodig. De in de basiscursus opgebouwde samenwerking in de cursusgroep wordt voortgezet in de verdiepingscursus. Cursisten geven aan dat zij dit als prettig ervaren.

Els heeft haar ervaring met schematherapie opgedaan in de 12 jaar dat zij werkte op het Centrum voor Psychotherapie van Pro Persona. Zij zette samen met het multidisciplinaire team een groepsschematherapeutische behandeling binnen een (dag)klinische afdeling voor mensen met persoonlijkheidsproblematiek op.

Deze ervaring gebruikt zij nu in haar functie als behandelaar en programmaleider in de acute psychiatrie. De groepsschematherapie in combinatie met individuele sessies voert zij uit binnen het zorgprogramma Persoonlijkheidsstoornissen. Daarnaast is zij werkzaam als opleider/supervisor/leertherapeut in haar eigen praktijk Els Loeb: Psychotherapie, Advies en Opleiding.

Els is supervisor van de Vereniging Schematherapie, de Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve therapie (VGCt), de Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie (NVP) en opleider van de Nederlandse Vereniging voor Groepsdynamica en Groepspsychotherapie. 

Verplicht zelf aan te schaffen

Arntz, A. & Jacob, G. (2012), Schematherapie. Een praktische handleiding. Amsterdam: Nieuwezijds, ISBN 9789057123542. 

Young, J. E., Klosko J.S., & Weishaar, M.E. (2005). Schemagerichte therapie. Handboek voor therapeuten. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. ISBN 9789031343355

Claassen, A.M. & Pol, S. (red.) (2015). Schematherapie en de Gezonde VolwassenePositieve technieken uit de praktijk. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. ISBN 9789036809504

Reubsaet, R.J. (2018). Schematherapie: werken met fases in de klinische praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, ISBN 9789036821148


Aanbevolen werkboeken en literatuur voor cliënten:

Genderen, H., Jacob, G. & Seebauer (2012) Patronen doorbreken. Negatieve gevoelens en gewoonten herkennen en veranderen. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds.

Muste, E., Weertman, A. & Claassen, A.M. (2009). Werkboek Klinische Schematherapie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Fassbinder, E., Schweiger, U. & Jacob (2018). Therapieboek Schematherapie. Nieuwezijds Uitgeverij, Amsterdam.

Overige artikelen zijn online beschikbaar.


Contacturen: 50 uur

Zelfstudie: 40 uur

Naar boven