Cognitieve gedragstherapie bij trauma bij Kind en Jeugd (vervolgcursus VGCt 25 uur)

Inhoud

De cursus wordt aangeboden als 25-uurs vervolgcursus in het kader van de opleiding tot cognitief gedragstherapeut VGCt of nascholing ten behoeve van de (her)registratie cognitief gedragstherapeut of supervisor VGCt. Daarnaast kan de cursus worden gevolgd wanneer men meer kennis en verdieping wil in het behandelen van trauma en angst vanuit cognitief gedragstherapeutisch kader. Naast aandacht voor assessment en gedragstherapeutische analyse (functie- en betekenisanalyse, holistische theorie) is er specifieke aandacht voor het geven van psychoeducatie en uitleg over de rationale van de cognitieve gedragstherapie bij trauma en angst aan kind en jeugd. Gezien het accent op kind & jeugd komt hierbij ook het betrekken van ouders, (professionele) opvoeders en/of leerkrachten in het behandeltraject aan bod.

Er wordt gewerkt met technieken vanuit evidence-based behandelmethoden met een cognitief-gedragstherapeutische basis, te weten imaginaire exposure behandeling, cognitieve therapie, trauma-focused CGT (Verwerken en Versterken), cognitive-behavioral writing therapy (CBWT), schematherapie. Hierbij wordt aan de hand van gedragstherapeutische analyse gestreefd naar het leren opzetten van een ‘maatwerk’ behandeling bij trauma. Vanuit recente inzichten wordt aandacht besteed aan het optimaliseren van de verwerking middels (imaginaire en in vivo) exposure en wordt bekeken en bediscussieerd wanneer en hoe er aandacht kan zijn voor stabilisatie en de therapeutische relatie.

Tenslotte zal er worden stilgestaan bij angstregulatie en coping, o.a. middels mindfulness, contraconditionering en lichaamsgerichte technieken. Bij trauma kunnen velerlei emoties in de verwerkingsfase impact hebben op het functioneren en mogelijk zelfs leiden tot (zelf)destructief gedrag. Het versterken van cliënten in de emotie regulatie is om die reden een belangrijke focus in het toewerken naar herstel en gedragsbehoud. In het kader van terugvalpreventie wordt aandacht gegeven aan het betrekken van de context (m.n. belangrijke anderen zoals ouders en partner) van een cliënt bij de behandeling. Er wordt naast een focus op kennis en vaardigheden in het behandelen van trauma in het algemeen, een duidelijk accent gelegd op de toepassing van interventies bij kinderen en jongeren. 

Werkwijze

De nadruk binnen de cursus ligt, naast kennisoverdracht, vooral op het toepassen van verschillende gedragstherapeutische technieken bij psychotrauma en daarmee gepaard gaande co-morbiditeit, door middel van demonstratie (door docent), rollenspellen, oefening met eigen casuïstiek en daarnaast demonstratie en oefening a.d.h.v. video materiaal. De insteek is dan ook interactief en pragmatisch. Oefeningen binnen de cursusdagen als wel het thuiswerk zijn praktisch van aard, gericht op toepassing van het geleerde en uitvoeren van interventies bij eigen casuïstiek, door cursisten. Vanwege de nadruk op oefening en therapeutische vaardigheid wordt de cursus klassikaal aangeboden, zodat er veel ruimte is om interactief middels verschillende werkvormen met elkaar technieken en interventies ‘eigen’ te maken. Ook leent een klassikale werkvorm zich meer in het verdelen van aandacht vanuit de docent m.b.t. eigen inbreng en casuïstiek van cursisten.  

Doelstelling

Uiteindelijke doelstelling is het kunnen voorbereiden, opzetten en uitvoeren van een gedragstherapeutische (maatwerk) behandeling bij trauma, en daarbij kennis en ervaring hebben met een breed arsenaal aan therapeutische interventies. Subdoel hierin is de ‘maatwerkbehandeling’ ook expliciet te kunnen toespitsen op een jeugdige doelgroep.   

Na afloop van de cursus

• Weet de cursist hoe trauma-en stressor gerelateerde klachten en -stoornissen te herkennen en vast te stellen middels anamnese, DSM-5 en relevante metingen (CRIES-13, LEC-5, SVL, CAPS); daarbij rekening houdend met specifieke uitingsvormen in emotie en gedrag bij kind & jeugd.
• Kan de cursist trauma-gerelateerde klachten in kaart brengen middels gedragstherapeutische analyse en probleemsamenhang (holistische theorie, functie- en betekenisanalyse).
• Weet de cursist hoe traumatische gebeurtenissen (zoals pestervaringen, mishandeling, misbruik) verband kunnen houden met angst, en andere emoties en (coping) gedrag in het heden (leertheoretisch model).
• Kan de cursist het cognitieve model en de leertheorie bij trauma uitleggen aan cliënten en ouders, en psycho-educatie geven over trauma-gerelateerde klachten, PTSS en de behandeling (rationale).
• Weet de cursist hoe de invloed van de omgeving (bijv. gezinscontext) bespreekbaar te maken (middels FA en HT) en hoe de omgeving te betrekken bij de behandeling, afhankelijk van de leeftijd van de jeugdige.
• Kan de cursist o.b.v. de gedragstherapeutische analyse (FA-BA) en probleemsamenhang (HT) behandeldoelstellingen formuleren en een evidence-based behandelplan opstellen en bespreken met de cliënt (en diens systeem).
• Weet de cursist hoe gefaseerd verschillende CGT-technieken (volgens de nieuwste inzichten) toe te passen bij (jeugdige) cliënten met trauma, o.a. imaginaire en in vivo exposure, gedragsexperimenten, cognitieve herstructurering, neerwaartse pijl techniek, imaginaire rescripting, contraconditionering, therapeutisch schrijven.
• Heeft de cursist enige kennis opgedaan van verschillende (andere) behandelmethodieken bij trauma (o.a. cognitieve therapie, NET, schematherapie, CBWT/schrijftherapie, EMDR, mindfulness, lichaamsgericht werk).
• Weet de cursist hoe verschillende stabiliserende interventies en technieken toe te passen in het omgaan met emotionele ontregeling en intrusieve herinneringsbeelden, o.a. de positieve/fijne plek oefening, contraconditionering (stopmechanisme), imagery rehearsal, ‘stoplicht’ model (zelfcontrole), en technieken vanuit mindfulness en lichaamsgericht werk.
• Weet de cursist hoe de context van een cliënt in het gedragstherapeutisch proces te betrekken, en in het bijzonder in de terugvalpreventie (afrondende fase).  

Wijze van toetsing

Van de cursist wordt een actieve deelname en inbreng van eigen casuïstiek verwacht en moet er aan de aanwezigheidsplicht worden voldaan.

Praktijkopdracht (toets): casusbeschrijving van gedragstherapeutische diagnostiek (FA, BA, HT, registratie) en opzet van een 'maatwerk' behandelplan vanuit de analyses van een eigen casus. Beschrijving van de uitvoering van een interventie bij eigen casus en korte reflectie (max. 4 A4).