Vervolg- en nascholingsursus (50 uur): “Cognitieve therapie ‘in de diepte’: werken aan kerncognities”

Met de sterke nadruk op stoornis-specifieke behandelingsaanpakken binnen de (G)GZ, is het van belang dat therapeuten over generale CT-vaardigheden beschikken om deze aanpakken goed uit te kunnen voeren. Deze cursus "Cognitieve therapie 'in de diepte': werken aan kerncognities" biedt een grondige kennis van deze vaardigheden, die tevens bijdragen aan het hanteren van nieuwere 3e generatie cognitieve gedragstherapieën.

Hoewel 'klassieke' CT zich richt op het identificeren en bewerken van diepere schema's, ligt binnen de cognitieve therapie à la Beck vaak de nadruk op het identificeren en bewerken van meer oppervlakkige problematische cognities, zoals logische denkfouten. In deze cursus ligt de focus op het werken aan kerncognities, die ten grondslag liggen aan de oppervlakkige cognities. Door het verbeteren van deze kerncognities wordt een duurzame verandering in denkpatronen en gedrag beoogd. De cursus biedt concrete handvatten voor het identificeren en bewerken van kerncognities, wat leidt tot een meer effectieve behandeling en betere resultaten.

Werkwijze

Naast theoretisch verdiepend, is de cursus sterk praktijkgericht: aan de hand van eigen problematische episodes en (eigen) casuïstiek wordt geoefend en feedback gegeven, en worden de mogelijkheden van cognitieve therapie ‘in de diepte’ geïllustreerd. Daarnaast zijn er mini-lectures en DVD’s.

In deze cursus wordt sterk de nadruk gelegd op het van het begin af aan leren onderkennen en bewerken van centrale problematische (kern-)opvattingen van cliënten (en van de deelnemers zelf). De deelnemers oefenen in de cursus als therapeut met en op elkaar. Van de deelnemers wordt verwacht dat zij in de eerste drie dagen van de cursus eigen problematische episodes inbrengen. Deze werkwijze heeft meerdere voordelen: (a) therapeutische vaardigheden worden het best aangeleerd door te oefenen; (b) de ervaring leert dat men cognitief-therapeutische vaardigheden het beste aanleert door eerst zelf ‘door de molen’ te zijn gegaan. Om die reden wordt in deze cursus begonnen met het bij zichzelf identificeren (en bewerken) van karakteristieke achterliggende cognities, zoals die naar voren komen uit eigen (al dan niet licht) problematische episodes.

Opbouw van de cursus

De cursus valt uiteen in twee delen:

Deel A: Cognitieve therapie bij diepere betekenislagen en toepassing ervan op eigen problematische episodes (3 dagen).

Centraal in de eerste drie dagen van de cursus staan -naast een summiere herhaling van de theorie en praxis van CT (m.n. aan de hand van inleidingen door de docent)- het toepassen van CT op eigen problemen (waarbij een ieder afwisselend cliënt en CT-therapeut is), en -in beperkte mate- het zien en bediscussiëren van voorbeeld-DVD’s van toonaangevende cognitief therapeuten.

Deel B: Cognitieve therapie in de diepte toegepast op cliënten (5 dagen). Op elke cursusdag worden hierbij een drietal sporen (‘tracks’) onderscheiden, namelijk:

– CT (hoofd-)Spoor. Elke cognitief-therapeutische behandeling kan onderscheiden worden in:

(a) cognitief-therapeutische diagnostiek: het onderkennen van (kern-)opvattingen

(b) cognitief-therapeutische behandeling: uitdagen en cognitieve herstructurering van m.n. (kern-)opvattingen

(c) cognitief-therapeutische behandeling: verankeringstechnieken (d.w.z.: manieren om de kans te maximaliseren dat de cliënt zich de verworven nieuwe inzichten eigen maakt)

Alhoewel er gerichte aandacht is voor de toepassing van CT bij enkele specifieke stoornissen (depressie, angststoornissen, PTSS, gecompliceerde rouw, As-II problematiek, m.n. borderline), valt de nadruk op het aanleren van algemene, ‘stoornis-overstijgende’ cognitief-therapeutische vaardigheden (zowel diagnostische als interventiegerichte), die ‘diepere lagen’ van de persoon(lijkheid) raken. Dergelijke ‘stoornis-overstijgende’ aanpakken worden sinds enige tijd ook wel met de term ‘transdiagnostisch’ aangeduid. Onderhavige cursus is/was daarmee een ‘transdiagnostische’ cursus avant la lettre.

Naast de meer klassieke cognitief-therapeutische benaderingen (REBT en Beck), is er aandacht voor verwante benaderingen, zoals Young’s Schema Therapie, Mindfulness Based CT en Linehans Dialectische Gedragstherapie.

Wijze van toetsing

1. Take-home tentamen aan het einde van de cursus.

2.  Het maken van een (kort) geluids- of geluids- en beeldfragment van een cliëntgesprek waarin op een cognitief-therapeutische wijze wordt gewerkt. Dit fragment wordt tijdens de bijeenkomsten beluisterd. Hierbij wordt zowel gekeken naar de kwaliteit van de getoonde CT-vaardigheden als naar de mate waarin er progressie is in het verwerven van de betreffende vaardigheden.

Voor nadere informatie, zie  www.kienhorstvandenbout.nl